Περίληψη: Διάκριση στην εφαρμογή στην πράξη των άρθρων 288 και 273 ΠΚ σε περίπτωση εγκατάλειψης παλιού κτιρίου, από το οποίο έχει καταστραφεί η σκεπή και επήλθαν ρωγμές στον οργανισμό του. Η εφαρμογή του άρθρου 288 ΠΚ προϋποθέτει πρόκληση δυσχέρειας ή ολοσχερή παρεμπόδιση από δράστη σε ενέργεια άλλου που οφείλει να προβεί σε αυτήν. Η παραμέληση φροντίδας του κτιρίου μόνο σε  εφαρμογή του άρθρου 273 ΠΚ μπορεί να αποδοθεί. Δεκτή η προσφυγή, παραγγέλλεται ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών στην άσκηση της ποινικής δίωξης.

Ελληνική Δημοκρατία

Εισαγγελία Εφετών Λάρισας

Αριθμός 51/22

                                                    ΔΙΑΤΑΞΗ

                            Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΕΦΕΤΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ

Λάβαμε υπόψη την προσφυγή του Ι. Κ. του Σ. με την ιδιότητα του Δημάρχου Τ. για λογαριασμό του εν λόγω Δήμου κατά της από 27-7-2022 και με αριθμό ΕΓ9 22-191/40 διάταξης του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας, με την οποία απορρίφθηκε η από 2-3-2022 έγκληση σε βάρος των  Β. Κ. του Θ., Ι. Κ. του Θ., Τ. Μ. του Α., Σ. Μ. του Α. , Α. Π. του Ι. για την αξιόποινη πράξη της παρεμπόδισης αποτροπής κοινού κινδύνου (άρθρ. 288§1 ΠΚ). Η προσφυγή ασκήθηκε από τον Δήμαρχο του Δήμου Τ. Ι. Κ. και είναι εμπρόθεσμη, αφού η προσβαλλόμενη διάταξη σύμφωνα με το οικείο αποδεικτικό επίδοσης επιδόθηκε στον ανωτέρω Δήμο στις 8-8-2022 και η προσφυγή ασκήθηκε στις 31-8-2022, δηλαδή εντός της προθεσμίας των άρθρων 52§1, 473§4 ΚΠΔ δεδομένου ότι ο μήνας Αύγουστος δεν προσμετράται στις προθεσμίες των ενδίκων μέσων. Περαιτέρω η προσφυγή ασκήθηκε νομότυπα και ειδικότερα με κατάθεση δικογράφου ενώπιον του αρμοδίου Γραμματέα της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Λάρισας κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 52§1, 474 ΚΠΔ, για την οποία συντάχθηκε σχετική έκθεση και περιέχει νόμιμο λόγο άσκησής της, δηλαδή την εσφαλμένη εκτίμηση και τη λανθασμένη νομική αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών, που προέκυψαν από την προκαταρκτική εξέταση. Επιπλέον για την κατάθεση της κρινόμενης προσφυγής δεν απαιτούνταν η κατάθεση παραβόλου υπέρ του Δημοσίου, ποσού 250 ευρώ κατά τα άρθρα 52 ΚΠΔ, 27 Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Ως εκ τούτου, εφόσον συντρέχουν όλες οι απαιτούμενες δικονομικές προϋποθέσεις, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της.

Η προαναφερθείσα έγκληση απορρίφθηκε με την υπ’ αριθμ.ΕΓ9 22-191/40 διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας, η οποία έχει ως εξής:

Σύμφωνα με το άρθρο 273 ΠΚ:1. Όποιος καταστρέφει ή προξενεί βλάβη σε πράγμα δικό του ή ξένο, κινητό ή ακίνητο, όπως ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, οικοδομικά ή άλλα έργα για την προστασία από φυσικές και άλλες καταστροφές, τιμωρείται: α) με φυλάκιση έως τρία (3) έτη αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα, β) με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, γ) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη αν στην περίπτωση του  στοιχείου β` η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη, ή τον θάνατο άλλου. Αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών. 2. Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου προκαλεί από αμέλεια την καταστροφή ή τη βλάβη, από την οποία μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα ή κίνδυνοςγια άνθρωπο τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή.

Επίσης κατά τη διάταξη του άρθρου 288§1 του Π.Κ. όποιος με πρόθεση ματαιώνει ή δυσχεραίνει την ενέργεια, που είναι αναγκαία για να αποτραπεί ή να κατασταλεί ένας κοινός κίνδυνος, που υπάρχει ή που επίκειται, τιμωρείται με φυλάκιση, αν δεν συντρέχει περίπτωση αυστηρότερης τιμώρησης σύμφωνα με άλλη διάταξη. Το έγκλημα αυτό προβλέπει την παρακώλυση της αναγκαίας ενεργείας προς αποτροπή ή καταστολή υφισταμένου ή εγγύς επικειμένου κοινού κινδύνου, έχει επικουρικό χαρακτήρα όπως φαίνεται από την ρήτρα σχετικής επικουρικότητας στο κυρωτικό τμήμα αυτού, για δε τον προσδιορισμό της ενεργείας του υπαιτίου (παρακώλυση) χρησιμοποιεί ο νομοθέτης τους όρους ματαίωση ή δυσχέρανση στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος αυτού. Ειδικότερα ως ματαίωση νοείται η υπό του υποκειμένου τελέσεως οριστική αποτροπή της αναγκαίας ενεργείας τρίτου ενώ ως δυσχέρανση νοείται η απλή παρεμπόδιση αυτής, η οποία μπορεί να γίνει με οιοδήποτε τρόπο. Σύμφωνα με τα παραπάνω λογικά προϋποτίθεται ότι προϋφίσταται της ματαιώσεως ή δυσχεράνσεως η ενέργεια τρίτου τινός είτε ως ενεστώσα είτε ως δυναμένη να επέλθει προς αποτροπή του κινδύνου, την οποία ακριβώς θέλει να καταστήσει ανενεργή κατά τα αποτελέσματα της ο δράστης, ο οποίος μπορεί να είναι όχι μόνο εκείνος, που προκάλεσε τον κοινό κίνδυνο ή την εμφάνιση εγγύς επικειμένου τέτοιου αλλά ο καθένας. Ως αναγκαία ενέργεια νοείται κάθε ανεξαιρέτως ανθρώπινη ενέργεια (πράξη ή παράλειψη κατά τα άρθρα 14 και 15 Π.Κ.), η οποία βάσει των εκάστοτε ειδικών συνθηκών είναι επιβεβλημένη για να κατασταλεί ή αποτραπεί ο υφιστάμενος ή εγγύς επερχόμενος κοινός κίνδυνος. Έτσι για την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης του εξεταζομένου εγκλήματος απαιτείται πλην του υφισταμένου ή εγγύς επικειμένου κοινού κινδύνου να έχει αρχίσει και να προβλέπεται από τον υπαίτιο ενέργεια τρίτου, η οποία είναι αναγκαία για την καταστολή ή αποτροπή του κοινού κινδύνου, κατά της οποίας ενέργειας στρέφεται ο δράστης για τη ματαίωση ή δυσχέρανση αυτής. Αυτό μπορεί να γίνει όταν ο υπαίτιος ευθέως παρεμποδίζει τα προτιθέμενα να παράσχουν βοήθεια πρόσωπα προς αποτροπή του κοινού κινδύνου ή καθιστά ελαττωματικά ή ανεπίδεκτα χρησιμοποιήσεως τα μέσα, τα οποία ο τρίτος προτίθεται να χρησιμοποιήσει για την αποτροπή του υφισταμένου ή εγγύς επικειμένου κοινού κινδύνου. Η ως άνω εκ της δομής της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος αυτού συναγόμενη αντίθετη παρεμβατική προσπάθεια του δράστη, προς την αρξαμένη ή την απ’ αυτόν προβλεπομένη ενέργεια τρίτου προς αποτροπή του κοινού κινδύνου, συνάγεται και από τη φύση του εγκλήματος ως διακινδύνευσης καθ’ όσον δεν απαιτείται για την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης να μην έλαβε χώρα από οποιονδήποτε μεταγενέστερα η αναγκαία ενέργεια η τείνουσα προς περιστολή ή καταστολή του κοινού κινδύνου. Γι’ αυτό το έγκλημα αυτό έχει τελεσθεί ευθύς ως ο υπαίτιος ματαίωσε ή δυσχέρανε την προς αποτροπή ή καταστολή του υφισταμένου ή εγγύς επικειμένου κοινού κινδύνου αναγκαία ενέργεια εκείνου, που επεχείρησε αυτή. Εξ υποκειμένου απαιτείται πρόθεση δηλαδή δόλος, ο οποίος συνίσταται στην γνώση ότι υφίσταται ή εγγύς επίκειται κοινός κίνδυνος και στη θέληση της ματαιώσεως ή της δυσχεράνσεως της προς αποτροπή ή καταστολή αυτού ενεργείας. Ενδεχόμενος δόλος αρκεί (ΑΠ 554/2013 δημοσιευθείσα στην επίσημη ιστοσελίδα του Αρείου Πάγου).

 Από όσα εκθέτει στην προσφυγή του ο προσφεύγων,  τα έγγραφα, που έχουν επισυναφθεί στη δικογραφία και τις ανώμοτες καταθέσεις των εγκαλουμένων δεν μπορεί να γίνει λόγος ότι η κρίση του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας να απορρίψει την έγκληση ήταν ορθή. Ειδικότερα οι εγκαλούμενοι, ως προς τους οποίους απορρίφθηκε η έγκληση κατά τα ανωτέρω διαλαμβανόμενα στην προσβαλλόμενη διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ως ιδιοκτήτες ακινήτων στην οικοδομή στη συμβολή των οδών Α. και Κ.Λ. στο Δήμο Τ. είναι συγκύριοι των κοινοχρήστων μερών της. Η εν λόγω οικοδομή ήδη στις 3-3-2022 διαπιστώθηκε από τους υπαλλήλους της Δ/σης Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας του Δήμου Τυρναβου ότι είχε σοβαρά ελαττώματα από δομικής άποψης. Ειδικότερα μετά από σχετική αυτοψία υπέπεσε στην αντίληψη των υπαλλήλων της πιο πάνω υπηρεσίας ότι μεγάλο τμήμα της ξύλινης οροφής είχε καταρρεύσει εσωτερικά. Το ανατολικό τμήμα του κτιρίου παρουσίαζε προβλήματα στατικής επάρκειας, που δεν μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο τον φέροντα οργανισμό του κτιρίου. Κατά την αυτοψία τμήμα του ισογείου και ο 1ος όροφος βρισκόταν σε αχρησία, ενώ στο ισόγειο και στο πατάρι του κτιρίου λειτουργούσε κατάστημα γαλακτοπωλείου. Περαιτέρω στις 21-3-2022 η Τριμελής  Επιτροπή Ελέγχου Ετοιμόρροπων Κατασκευών Δήμων Π.Ε Λάρισας συνέταξε έκθεση αυτοψίας για το ανωτέρω κτίριο, σύμφωνα με την οποία μεγάλο τμήμα  της ξύλινης στέγης έχει καταρρεύσει, παρατηρήθηκαν κατακόρυφες ρωγμές μεγάλου εύρους στην προεξοχή της μαρκίζας, ενώ τμήμα της βορειοανατολικής ακμής στην κορυφή έχει καταρρεύσει. Ακόμη στην πιο πάνω έκθεση αναφέρεται ότι οι δύο γωνίες του 1ου πρώτου ορόφου στη συμβολή των οδών Κ.Λ. και Α. αποτελούν στατικά επικίνδυνα σημεία λόγω ρηγματώσεων. Για το λόγο αυτό η ανωτέρω Επιτροπή έλαβε την απόφαση ότι έπρεπε να καθαιρεθεί ολόκληρος ο 1ος όροφος του κτιρίου. Επιπλέον από τα έγγραφα της δικογραφίας προκύπτει ότι το πιο πάνω κτίριο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στην πόλη του Τ. και ότι από αυτό διέρχονται καθημερινά πεζοί. Επίσης στην προσφυγή τονίζεται ότι στις 26-8-2022 μέρος του κτιρίου κατέρρευσε. Με βάση τα προαναφερθέντα γίνεται σαφές ότι οι εγκαλούμενοι δεν προέβησαν σε ματαίωση και δυσχέρανση ενέργειας άλλου προσώπου προς αποτροπή κινδύνου, αφού η ενέργεια για την αποτροπή του αποτελούσε υλική επενέργεια επί του ακινήτου, που οι ίδιοι έπρεπε να εκτελέσουν και κατά συνέπεια δεν μπορεί να γίνει λόγος για θεμελίωση του εγκλήματος του άρθρου 288§1 ΠΚ, που διερεύνησε ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Λάρισας. Ωστόσο από το περιεχόμενο της έγκλησης και τα λοιπά έγγραφα της δικογραφίας γίνεται σαφές ότι η διερευνώμενη πράξη ήταν αυτή της κοινώς επικίνδυνης βλάβης, που προβλέπεται στο άρθρο 273 ΠΚ, όπως τούτο τροποποιήθηκε με το Ν.4855/2021. Περαιτέρω πρέπει να τονιστεί ότι η πράξη της παράβασης του άρθρου 273 ΠΚ, φέρεται τελεσθείσα μετά την ισχύ του Ν.4855/2021 (οπότε και το έγκλημα, που τυποποείται σε αυτό, ανήκει στα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα), ενώ ακόμη οι εγκαλούμενοι είχαν υποχρέωση από το νόμο και δη από τα άρθρα 1§2 και 6§3 Π.Δ. 13/22-4-1929 “περί  ετοιμόρροπων κατασκευών” να προβούν σε ενέργειες συντήρησης των κοινόχρηστων μερών του κτιρίου. Από τη μη συντήρησή τους δημιουργήθηκαν οι πιο πάνω βλάβες στον οργανισμό του κτιρίου και έτσι δημιουργήθηκαν οι συνθήκες, από τις οποίες μπορούσε να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγμα (διερχόμενα οχήματα) και σε άνθρωπο (διερχόμενους πεζούς). Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, από την πιο πάνω κακή κατάσταση των εξωτερικών μερών (ρηγματώσεις, κατάρρευση οροφής) του κτιρίου, στις 26-8-2022 κατέρρευσε μέρος αυτού. Οι εγκαλούμενοι επέδειξαν αμέλεια, δηλαδή έλλειψη της προσοχής, που όφειλαν κατά τις περιστάσεις και μπορούσαν να καταβάλουν κατά την τέλεση της πιο πάνω πράξης κατά το διάστημα από τις 3-3-2002 έως 21-3-2022. Ως εκ τούτου, αφού υπάρχουν ενδείξεις, που δικαιολογούν την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος των ανωτέρω εγκαλουμένων, η προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή στην ουσία της. Κατά συνέπεια ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Λάρισας πρέπει να παραγγελθεί να ασκήσει την ανωτέρω ποινική δίωξη. Τέλος ενόψει της μη υποχρέωσης του εγκαλούντος για την κατάθεση παραβόλου, δεν υφίσταται λόγος να συμπεριληφθεί διάταξη για το ζήτημα αυτό.

                                  ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

-Δεχόμαστε τυπικά και ουσιαστικά την προσφυγή του Ι. Κ. του Σ. με την ιδιότητα του Δημάρχου Τ. για λογαριασμό του εν λόγω Δήμου κατά της από 27-7-2022 και με αριθμό ΕΓ9 22-191/40 διάταξης του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας.

-Παραγγέλλουμε τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας να ασκήσει ποινική δίωξη σε βάρος των Β. Κ. του Θ., Ι. Κ. του Θ., Τ. Μ. του Α., Σ. Μ. του Α. , Α. Π. του Ι. για την πράξη της κοινώς επικίνδυνης βλάβης (άρθρ. 14, 15, 26, 28, 273§§1,2 ΠΚ, 1§2 και 6§3 ΠΔ 13/22-4-1929) από αμέλεια, που φέρεται ότι τέλεσαν στον Τ. Λάρισας το διάστημα από τις 3-3-2022 έως τις 21-3-2022.

                                                         Λάρισα 6-10-2022

                                                Ο Εισαγγελέας Εφετών Λάρισας

                                                       Λάμπρος Σ.Τσόγκας

                                                    Αντεισαγγελέας Εφετών